تابلوهای برق
تابلو برق یک محفظه بسته عموما از جنس فلز است که تجهیزات الکتریکی مختلف برای مقاصد مختلف درون آن قرار می گیرند و با مدارات لازم به یکدیگر متصل می شوند. در برخی کشورها همچون ایران تابلوسازی یک اصل در استفاده از تجهیزات الکتریکی می باشد. کمتر کاربرد الکتریکی را می توانید در کشور ما بیابید که در آن از تابلو برق استفاده نشده باشد.استفاده از تابلو برق اهداف مختلفی در پی دارد. در بسیاری از کشورهای دنیا تجهیزات الکتریکی روی خود بار نصب می شوند یا روی دیوار کارگذاری می شوند که عمل رایجی است. به همین دلیل در بسیاری از کشورهای اروپایی استفاده از تجهیزات مثل درایوها با IP محیطی بالا بسیار رایج است. در برخی کشورها همچون ایران تابلوسازی یک اصل در استفاده از تجهیزات الکتریکی می باشد. کمتر کاربرد الکتریکی را می توانید در کشور ما بیابید که در آن از تابلو برق استفاده نشده باشد. این امر دلایل مختلفی دارد که در ذیل به بررسی برخی از آن ها می پردازیم:
حفاظت از تجهیزات با ارزش الکتریکی
یکی از دلایل استفاده از تابلو برق حفاظت از تجهیزات الکتریکی ارزشمند و حساس در برابر آسیب های محیطی است. فرض کنید بخواهیم از تجهیزات الکتریکی حساسی همچون PLC در محیط هایی با سطح آلودگی بالا از لحاظ گرد و غبار یا رطوبت بهره برداری کنیم. به عنوان مثالی دیگر، بارها پیش آمده که در ایستگاه های پمپاژ لوله ها ترکیده اند و آب با فشار روی تجهیزات الکتریکی پاشیده شده و موجب از بین رفتن آن ها شده است. در این شرایط احتمال آسیب دیدن تجهیزات و یا در بهترین حالت، کاهش طول عمر آن ها وجود دارد. در نتیجه می توان با قرار دادن تجهیزات در یک محفظه که درجه حفاظت محیطی بالایی داشته باشد از این آسیب ها جلوگیری کرد.
زیبایی
بله، زیبایی و نظم در صنعت برق یکی از معیارهای مهم برای بسیاری از فعالان و مشتریان این حوزه است! شرکت های سازنده تابلو برق بر این مساله واقف هستند و تمام تلاش خود را به کار می گیرند تا در کنار ارائه کیفیت بالا، تابلویی چشم نواز با جانمایی موزون از تجهیزات بسازند و به نوعی یک اثر هنری خلق کنند.
جانمایی و اتصالات مدار
قرار دادن همه تجهیزات الکتریکی در کنار یکدیگر، کار جانمایی و اتصال مدارات را آسان تر می کند.
کاهش دسترسی افراد غیرمجاز
تابلوهای برق معمولا با درب های کلید دار یا قفل دار ساخته می شوند. بدین شکل می توان جلوی دسترسی افراد غیرمجاز به تجهیزات درون تابلو را گرفت تا باعث اختلال در کنترل و عملکرد تجهیزات نشوند.کاهش خطرات ناشی از خطا ها
برق همواره می تواند خطرناک باشد. یکی از خطرات بزرگ آن احتمال برق گرفتگی، آتش سوزی و انفجار و قوس الکتریکی است. تجهیزات هنگامی که تحت استرس های الکتریکی شدید قرار بگیرند ممکن است باعث انفجار یا آتش سوزی شوند که این می تواند برای اپراتورهای نزدیک به آن ها بسیار خطرناک و گاها کشنده باشد. استفاده از تابلوهایی با کیفیت دارای فناوری دفع قوس الکتریکی می تواند از افراد کاملا در برابر این نوع آسیب ها محافظت کند.جابجایی آسان در هنگام جابجایی کاربرد
بسیاری از کاربردها به خصوص در حوزه پمپار بسته به شرایط ممکن است از لحاظ مکانی جابجا شوند. فرض کنید در یک ایستگاه پمپاژ از یک تابلو درایو استفاده شده باشد و بخواهیم بنا به ضرورت پمپی را در یک ایستگاه دیگر با درایو راه اندازی کنیم. به راحتی می توان تابلودرایو را از ایستگاه اول جدا کرد و به دومی منتقل کرد و با کمترین دردسر پس از برقراری اتصالات قدرت کاربرد را راه اندازی کرد. اگر تجهیزات به صورت مجتمع در تابلو موجود نبودند و در محیط (مثلا روی دیوار) نصب شده بودند به سختی می توانستیم این جابجایی را انجام دهیم.انواع مختلف تابلو برق
تابلوهای برق را می توان از جوانب مختلفی دسته بندی کرد. مثلا نوع محفظه (فلزی، متالکلد و …)، نحوه دسترسی به تجهیزات (تابلوهای کشویی و درب دار و …)، ابعاد (کمپکت یا سنتی) و دسته بندی های مختلف دیگر. اما یکی از مهم ترین دسته بندی ها، طبقه بندی تابلوهای برق بر اساس کاربردشان می باشد. هر کاربردی ویژگی های مخصوص به خود را دارد که باید در طراحی و ساخت تابلو و همچنین تجهیزات درون آن مد نظر قرار داده شوند. در ذیل به بررسی انواع تابلو برق می پردازیم.
تابلو سافت
تابلو برق های دارای سافت استارتر برای کاربردهای راه اندازی بارهای موتوری مورد استفاده قرار می گیرند. این تابلو ها بسته به سایز سافت استارتر معمولا دارای ابعاد کوچکی بوده و تجهیزات الکتریکی مختلف همچون ساعت فرمان، ساعت کارکرد، کنتاکتور بایپس در صورت نیاز، آمپرمتر و کلید ورودی را شامل می شوند. در تابلوسافت معمولا از یک ترانس ایزوله برای تامین تغذیه کنترلی سافت استارتر استفاده می شود و روی درب نیز کلیدهای فشاری برای راه اندازی و توقف موتور تعبیه می شود. تابلو سافت در ایران یکی از پرکاربردترین نوع تابلوهای الکتریکی در کنار تابلو درایو برای صنعت آب و فاضلاب است. در صورت بزرگ بودن موتور غالبا در تابلوساز خازن تصحیح ضریب توان نیز در نظر گرفته می شود.
تابلو درایو
تابلو درایو نیز با هدف کنترل یک موتور الکتریکی مجهز به اینورتر یا درایو کنترل دور است. تابلوهای برق مجهز به درایو از لحاظ تجهیزات شباهت زیادی به تابلو سافت دارد با این تفاوت که در آن ها دیگر خبری از کنتاکتور بایپس یا خازن نیست. تابلوهای درایو ممکن است بسته به نیاز دارای اتصالات مختلف سنسورهایی باشند که به درایو متصل می شوند و یکی از مهمترین معیارهای آنها تهویه مناسب است. اینورترها به دلیل کلیدزنی های مداوم حرارت زیادی تولید می کنند در نتیجه تابلو باید مجهز به فن های مناسب برای خنک ساز فضای درون تابلو باشد.
تابلو فشار متوسط
منظور از تابلوهای برق فشار متوسط تابلوهایی برای کنترل ادوات کلیدزنی (سوئیچگیر) در ولتاژهای ۲۰KV و ۳۲KV است. تابلو برق فشار متوسط عموما دارای سوئیچگیرهایی همچون دژنکتور، سکسیونر و کلید ارت است. این تابلو ها عموما با هدف تشخیص خطا و قطع آن به وسیله دژنکتور ساخته می شوند، در نتیجه روی آن ها تجهیزات اندازه گیری و حفاظتی همچون ترانس های جریان و ولتاژ و رله های حفاظتی نیز در نظر گرفته می شود. این تابلوها در ایران در انواع کمپکت و سنتی ساخته می شوند که مدل سنتی دارای ابعاد بزرگتری می باشد.
تابلو روشنایی
این نوع تابلو معمولا پیچیدگی چندانی نشداته و برای کنترل سیستم روشنایی مجموعه های بزرگ مورد استفاده قرار می گیرد.تابلو PLC
PLCها مغزهای کنترلی مجموعه های الکتریکی هستند. یکی دیگر از انواع تابلو برق های تابلو PLC هستند که عموما دارای تجهیزات کنترلی و وایرینگ های مربوطه ارتباطی می باشند.
سوالات فنی
متداول
پاسخ: در ایالات متحده استانداری درباره ساخت کابینت تجهیزات الکتریکی وجود دارد که توسط انجمن ملی تولیدکنندگان الکتریکی (NEMA) منتشر شده است. مقاومت در برابر رطوبت، خوردگی و فرورفتن در آب از جمله معیارهای مهم در این استاندارد هستند. استاندارد بین المللی دیگری نیز وجود دارد که توسط کمیسیون بین‌المللی الکتروتکنیک (IEC) تهیه شده است که به شماره IEC 60529 می باشد.
پاسخ: آنچه در مورد متریال سازنده این محصول حائز اهمیت است، مقاومت و پایداری و طول عمر است. که با توجه به خصوصیات منطقه ای و نیازهایی که استفاده کنندگان مد نظر دارند می توان از مواد مختلفی جهت ساخت این محصول بهره مند شد که عبارتند از:
- پلاستیک فشرده
- فولاد و فولاد ضد زنگ
- آلومینیوم
در مقاله “ساخت تابلو برق از فولاد ضد زنگ (Stainless steel)” می توانید اطلاعات بیشتری در رابطه با متریال سازنده تابلو برق به دست آورید.