معرفی کمیت های مهم راه انداز نرم

راه انداز نرم تجهیزی هوشمند است که برای کنترل، حفاظت و پایش موتور و تبادل اطلاعات با تجهیزات دیگر از پارامترهای تنظیماتی متعددی بهره می برد. امروزه راه اندازهای نرم پیشرفت های فناورانه فراوانی را تجربه کرده اند و به نقطه تکامل نهایی خود بسیار نزدیک شده اند. به همین دلیل پارامترهای تنظیماتی در اکثر راه اندازهای نرم برند های مختلف یکسان هستند و یا حداقل تعداد قابل توجهی از پارامترهای اصلی مشترک در آن ها وجود دارد. در این سری مقالات تلاش می کنیم به معرفی پارامترهای اساسی در راه انداز نرم، توصیف و مقادیر تنظیم مناسب آن ها بپردازیم.

1- جریان نامی موتور

اصلی ترین پارامتری که قبل از استارت موتور باید تنظیم شود، مقدار جریان نامی موتور است. در بسیاری از راه اندازهای نرم، تنها با وارد کردن این پارامتر می توانید با خیالی راحت اقدام به راه اندازی موتور خود کنید. جریان نامی باید از روی پلاک موتور خوانده شده و در این پارامتر وارد شود. علاوه بر این شما می توانید با در دست داشتن توان و لتاژ اعمالی، جریان نامی را محاسبه کنید. این پارامتر مبنای عملکرد بسیاری از حفاظت ها، الگوریتم راه اندازی و الگوریتم توقف راه انداز نرم خواهد بود.

2- الگوریتم استارت

الگوریتم یا روش های استارت در راه انداز نرم در مقالات قبل معرفی شدند. بسته به مدل و برند خریداری شده، همچنین ممکن است دارای روش های استارت مختلفی همچون شیب ولتاژ، جریان ثابت، شیب جریان، کنترل گشتاور یا کنترل تطبیقی باشد. انتخاب روش مناسب از میان گزینه های موجود نیز کاملا به موتور و کاربرد بستگی دارد اما در کاربردهای رایج، کنترل گشتاور و کنترل تطبیقی عملکرد خوبی دارند.

3- زمان شتاب گیری

زمان شتاب گیری به معنای مدت زمان مورد نظر شما برای رسیدن موتور از سرعت صفر به سرعت نامی می باشد. این پارامتر در راه اندازی به روش کنترل تطبیقی معنا پیدا می کند و کنترل بسیار خوبی روی موتور و بار به ارمغان می آورد. تنظیم این پارامتر کاملا به کاربرد بستگی دارد. برای بارهایی مثل پمپ های شناور بهتر است مقدار این پارامتر روی 5 تا 7 ثانیه تنظیم شود. برای کاربردهای سنگین تر و اینرسی بالا مثل فن های سانتریفیوژی نیز می توان مقدار این پارامتر را بین 15 تا 20 ثانیه در نظر گرفت. مقادیر بالای 30 ثانیه غالبا توصیه نمی گردند.(چند نمونه از کاربردهای راه انداز نرم)

4- جریان اولیه

جریان اولیه تعیین کننده مقدار جریانی است که راه انداز نرم در لحظه شروع راه اندازی به موتور اجازه می دهد دریافت کند. این پارامتر بر اساس درصدی از جریان نامی موتور تنظیم می شود و معمولا مقداری بین 250% تا 350% برای آن توصیه  می گردد. اگر بخواهیم از روش شیب جریان به جای جریان ثابت بهره ببریم، مقدار این پارامتر باید با پارامتر محدودیت جریان متفاوت باشد. در صورتی نیز که می خواهیم از روش جریان ثابت استفاده کنیم، باید مقدار جریان اولیه و محدودیت جریان را یکسان تنظیم کنیم.

5- محدودیت جریان

پارامتر محدودیت جریان حد نهایی جریانی را تعیین م یکند که موتور در طول راه اندازی اجازه دارد از شبکه دریافت کند. مقدار این پارامتر نیز معمولا بر حسب درصدی از جریان نامی تنظیم می شود و توصیه ما این است که آن را بین 350% تا 450% تنظیم کنید. در راه اندازی به روش کنترل تطبیقی، پارامترهای جریان اولیه و شیب جریان، به جز در استارت اول، کاملا بی تاثیر هستند!(راه انداز نرم و دیزل ژنراتور)

6- کیک استارت

پارامتر کیک استارت برای رهایی موتور از بارهایی با لختی بالا طراحی شده اند. در برخی کاربردها، بار برای به حرکت در آمدن نیازمند یک شوک اولیه بزرگ می باشد تا بتواند حرکت خود را آغاز کند. با تنظیم کیک استارت، راه انداز نرم در ابتدای استارت به مدت چند میلی ثانیه جریان بسیار بالایی را به موتور تزریق می کند و سپس فرایند راه اندازی عادی خود را در پیش می گیرد. به طور کلی فعال کردن این پارامتر پیشنهاد نمی شود، اما اگر روزی گیر افتادید، می توانید مقداری بین 500% تا 650% جریان نامی را در نظر داشته باشید.

7- الگوریتم توقف

الگوریتم ها یا روش های توقف در راه انداز نرم در مقالات قبل معرفی شدند. بسته به مدل و برند خریداری شده، این تجهیز ممکن است دارای روش های توقف مختلفی همچون خلاص، شیب ولتاژ یا کنترل تطبیقی باشد. انتخاب روش مناسب از میان گزینه های موجود نیز کاملا به موتور و کاربرد بستگی دارد اما در کاربردهای رایج، روش خلاص و کنترل تطبیقی عملکرد خوبی دارند.

8- زمان توقف یا کاهش شتاب

زمان توقف یا کاهش شتاب به معنای مدت زمان مورد نظر شما برای رسیدن موتور از سرعت نامی به سرعت صفر می باشد. این پارامتر در توقفبه روش کنترل تطبیقی معنا پیدا می کند و کنترل بسیار خوبی روی موتور و بار به خصوص در مورد بارهای پمپ به ارمغان می آورد. تنظیم این پارامتر کاملا به کاربرد بستگی دارد.(انواع روش های راه اندازی موتور و مقایسه آن ها با راه انداز نرم)

9- تزریق جریان مستقیم DC

در برخی از کاربردها نیاز به این وجود دارد که بار سریع تر از زمان های عادی متوقف شود. حال اگر بار بزرگ باشد و اینرسی بالایی داشته باشد، مثل فن های سانتریفیوژی، توقف آن نیز دشوار تر خواهد بود. در این حالت علاوه بر کاهش جریان و ولتاژ اعمالی به موتور که خود به طور طبیعی باعث کاهش سرعت موتور و بار می شود، نیاز داریم از یک نیروی دیگر نیز بهره بگیریم. موتورها تنها با دریافت جریان سینوسی می توانند با تشکیل میدان های برآیند به گردش در بیایند و اگر یک جریان DC به آن ها اعمال شود، میدانی تشکیل نشده و روتور قفل می گردد.

در راه انداز نرم می توان پارامتر تزریق ترمز DC را تنظیم کرد تا با تزریق جریان DC موجب شود موتور بسیار سریع تر از حالت عادی از حرکت باز ایستد. مقدار پیشنهادی ما بسته به کاربرد چیزی بین 20% تا 50% جریان نامی است. به هر حال به یاد داشته باشید تزریق جریان DC باعث اشباع موتور و گرم شدنش می شود در نتیجه انتخاب مقادیر بالا می تواند برای موتور آسیب زننده باشد. زمان تزریق را نیز می توانید بین 2 تا 7 ثانیه انتخاب کنید.(نقش راه انداز نرم در شناورها، چاه ها و پمپ های آب)